بررسی اثرات سمی ناشی از فلز کبالت بر یادگیری و حافظه ی فضایی در موش های صحرایی بالغ نر و ارزیابی کلینیکی کیلیتورهای دفراسیروکس، دفریپرون و دزفری اکسامین به صورت کیلیت درمانی مجزا و ترکیبی در دفع یون کبالت

کبالت یکی از عناصر ضروری بدن انسان است که در ساختار ویتامین b12 حضور دارد. این فلز، سیستم خون سازی بدن را تحریک کرده و تولید هموگلوبین را افزایش می دهد. بنابراین کبالت می تواند بعنوان درمان آنمی مورد استفاده قرار گیرد. با این وجود، قرار گرفتن در معرض مقادیر بالای این فلز، منجر به ایجاد بیماری پلی سیتمی و پاسخ های خونی، عصبی و نیز پاسخ های ایمنی می شود. همچنین تماس طولانی مدت با کبالت، بصورت خوراکی، موجب افزایش معنی داری در مقدار این فلز در کبد، کلیه، شش، طحال و مغز می گردد. هدف از آزمایشات حاضر، مطالعه ی اثرات سمی ناشی از کبالت کلرید در موش صحرایی نر است. 95 سر موش با وزن 200-250 گرم، برای این آزمایش استفاده شد. حیوانات بطور تصادفی به گروه کنترل (5=n) و گروه های سمیت (90=n) تقسیم بندی شدند. کبالت کلرید به مدت 90 روز، در دوز پایین (mg/kg bdw10) و بالا (mg/kg bdw20) بصورت خوراکی به موش ها داده شد. بعد از طی این مدت، نشانه های غیر طبیعی در حیوانات از جمله ضعف، کم شدن موها و لکه های تیره بر روی کبد مشاهده شد. یکی از اهداف این تحقیق، ارزیابی اثرات کبالت بر یادگیری و حافظه فضایی بوسیله ی ماز آبی موریس در گروه های سمی است. نتایج نشان می دهد که مسمومیت با کبالت، حافظه و یادگیری فضایی را در مقایسه با گروه کنترل، کاهش داده است. یکی از روش های دفع این عنصر سمی از بدن، کیلیت درمانی بوسیله ی کیلیتورهای بیولوژیکی ویژه است. به منظور بررسی توانایی سه کیلیتور دفراسیروکس، دزفری اکسامین و دفریپرون جهت دفع فلز سمی کبالت از بدن، آزمایش های متعددی بر روی موش های آزمایشگاهی به عنوان مدل بیولوژیکی انجام گرفت. کیلیت درمانی به صورت مجزا و ترکیبی به مدت دو هفته به صورت خوراکی (دفریپرون، دفراسیروکس) و تزریقی (دزفری اکسامین) انجام شد. کیلیت درمانی با دفراسیروکس در مقایسه با دیگر کیلیتورها، حافظه و یادگیری فضایی را بیشتر بهبود بخشید. همچنین کیلیت درمانی مجزا، اثرات قابل توجهی در بهبود فاکتورهای حافظه و یادگیری فضایی داشته است. بعد از کیلیت درمانی و گرفتن تست ماز آبی موریس، حیوانات کشته شده و نمونه های کبد، کلیه، شش، مغز، خون کامل و سرم جدا گردید. خون کامل جهت تعیین فاکتورهای خونی از جمله گلبول قرمز، گلبول سفید، هموگلوبین، هماتوکریت و پلاکت آنالیز شد. دیگر نمونه ها به مدت سه روز در دمای 60 درجه سانتیگراد جهت عمل هضم در اسیدنیتریک و سپس آون قرار داده شدند. غلظت کبالت و آهن در نمونه ها به روش جذب اتمی با شعله (faas) اندازه گیری شدند. نتایج کیلیت درمانی نشان می دهد که هر سه کیلیتور توانایی دفع کبالت را از بدن داشته اند اما در میان آنها، کیلیتور دفراسیروکس نسبت به دو کیلیتور دزفری اکسامین و دفریپرون، نقش موثرتری ایفا می کند. بطور کلی تحقیقات نشان می دهند که توانایی کیلیتورها بصورت ترکیبی موثرتر از حالت مجزا می باشد.